TISM te Bree
Er is een groot tekort aan middelen voor scholenbouw. Daarom is de Vlaamse overheid op zoek gegaan naar een manier om de lange wachtlijst in scholenbouw in te korten. De Scholen van Morgen is een PPS (Publiek-Private Samenwerking) die werd opgericht om een inhaalbeweging voor schoolinfrastructuur mogelijk te maken. Na een openbare procedure heeft de overheid een private partner aangeduid die instaat voor het ontwerp, de bouw, het onderhoud en de financiering van de scholen (= Design, Build, Finance en Maintain of DBFM). Deze privatepartner is een samenwerking tussen AG Real Estate en BNP Paribas Fortis. De publieke en private partner vormen samen de DBFMvennootschap, genaamd “DBFM Scholen van Morgen nv”. Deze is verantwoordelijk voor de concrete uitwerking van het programma.
Technisch Instituut Sint-Michiel Bree
Het Technisch Instituut Sint-Michiel is een school met twee vestigingsplaatsen. De hoofdzetel van de school ligt in Bree met een eerste graad en een bovenbouw 2de en 3de graad nijverheidstechnieken. In Bree zitten 600 leerlingen. De tweede vestigingsplaats is Meeuwen waar een aantal klassen van de eerste graad zitten met 140 leerlingen. TISM Bree was gehuisvest op een 2,6 ha groot perceel dichtbij het stadscentrum van Bree. De eerste gebouwen dateren van 1921. Door de jaren heen werden er gebouwen en werkplaatsen bijgebouwd of bestaande panden (oude centra) aangekocht. De energieprestatie van de gebouwen voldeed echter niet meer aan het huidige comfort. Voor de nieuwbouw van de school is men uitgeweken naar een ander perceel. Op vraag van het gewest en de stad Bree werd gewerkt met beton, en werden de architecten opgedragen een voorstel te doen voor de vormgeving van de betonnen gevels.
Het project, een nieuwe school
Het project betreft de nieuwbouw van een school voor wetenschap en techniek met een totale oppervlakte van 10 399 m² waaronder klas- en vaklokalen, werkplaatsen, een refter en administratieve lokalen.
Voor het atelier werd in het dak een grote lichtstraat ingewerkt, mogelijk gemaakt door minder balken in te werken en dus grotere overspanningen te realiseren. Daarnaast omvat het project de aanleg van omgevingswerken met onder meer een overdekte speelplaats (780 m²), een open speelplaats (2 175 m²), parkeer- en manoeuvreerruimte (2 333 m²) en een fietsenstalling (409 m²).
De directie vroeg tevens om de flexibiliteit van het gebouw te maximaliseren. De prefab betonstructuur leent zich daar het best toe. Zo zal er een zwevende chape op de gehele oppervlakte komen en zullen nadien lichte wanden voor de opdeling van de ruimten zorgen.
Gevels
De tijdelijke vereniging OSK-AR (voorheen L3M Architecten) & ABTech (stabiliteit & technieken) ging de architecturale uitdaging aan om deze school te ontwerpen. Zo kwam men op het idee om met bekistingsmatten te werken voor de betonnen prefab gevelwanden. Schelfhout zorgde voor een gepaste oplossing voor de erg ingewikkelde gevels, bestaande uit een combinatie van witte panelen, industrieel grijze panelen en panelen met structuurmatten.
De - in totaal 400 - panelen staan willekeurig verspreid en worden boven de raamsparingen ondersteund. Bovendien werden er architectonische eisen aan deze panelen gesteld, zodat het productieproces erg nauwgezet moest opgevolgd worden. De dagkanten van de ramen worden nadien mooi afgewerkt met hout. Een nieuwe school, een geïntegreerd project
Voor het ontwerp en de bouw van de prefabstructuur kon de DBFM-vennootschap rekenen op CRH Structural Concrete Belgium (CRH-SCB). En zo werd het tevens het eerste grote project dat door CRH Structuurbeton België werd uitgewerkt. Inderdaad, alle merken binnen de groep komen aan bod in het project: Echo, Ergon, Prefaco & Schelfhout waardoor planning, coördinatie, levering en montage beter en makkelijker verlopen. Dr. Ir. David Dupont, European CAD software manager bij CRH-SCB, spreekt terecht van: “Een intensieve coördinatie en planning tussen alle betrokken partners zorgt ervoor dat alles mooi opgelost geraakt binnen de normale bouwtijd. Dat is tevens de meerwaarde van deze geïntegreerde aanpak.”
Maar de rol van coördinatie gaat natuurlijk nog verder dan de loutere uitvoering; zo werd uitvoerig meegedacht en werden belangrijke wijzigingen doorgevoerd. David Dupont geeft ons enkele voorbeelden: “Op ons aangeven werd bijvoorbeeld de isolatie van 8 cm Resol vervangen door 10 cm PUR. Dit geeft een betere isolatiewaarde. Verder hebben wij verschillende balken toegevoegd om de gevels overal te kunnen dragen. Tenslotte hebben we om hellingsbeton uit te sparen, de welfsels op het dak in helling gelegd.“
We hebben de kans gekregen om een nieuwe, technische school te bouwen en we hebben dat op basis van een aantal principes uitgewerkt. Een technische school moet heel wat infrastructuur kunnen aanbieden. Maar vooral het projectmatig werken en het flexibel systeem van onderwijs zeker voor de volgende dertig jaar, waren enkele uitgangspunten waarmee we met de architect aan boord zijn gegaan. We zijn hier nu zeer tevreden over, want we hebben een mooie en moderne school.
Als algemeen directeur van de nieuwe campus van het Technisch Instituut Sint-Michiel, het TISM ben ik er gerust in dat wij voor de volgende dertig jaar toch wel een school hebben die heel wat kan aanbieden aan onze leerlingen want daar doen we het voor.
Michel Cardinaels, schooldirecteur
Een technische school heeft een groot aandeel aan eerste uitrusting met draaibranken, freesmachines, lascabines en dergelijke. Waardoor bijgevolg een zeer deel groot van het budget wordt gespendeerd aan eerste uitrusting.
Daarom hebben we als ontwerper geopperd om toch te werken met een gestandaardiseerd product om die feitelijke bouwkost iets omlaag te brengen en om zo budgetgewijs meer ruimte te geven aan de eerste uitrusting met de noden van vandaag. Maar niet alleen, scholen en de visie omtrent lesgeven verandert ook. Bovendien kan ook dit gebouw misschien binnen 30 jaar, een totaal andere bestemming krijgen. En daar vinden wij toch dat wij als rol van ontwerper hierop moeten inspelen en wij noemen dat als begrip : “Toekomstgericht Bouwen”. Door te werken met een prefabbeton structuur verhogen we de flexibileit van het gebouw aanzienlijk.
Dus de vraag die men zichzelf kan stellen : “Waarom hebben we voor beton gekozen?” We hebben vooral voor beton gekozen omwille van zijn eigenschappen. Beton heeft een zekere massa waardoor het goede akoestische prestaties kan halen en het heeft ook inertie. Maar het belangrijkste voor ons waarom we voor beton hebben gekozen, is door zijn stootvastheid. Hetgeen ook belangrijk is in scholenbouw en zeker in technische scholen waar er heel wat ateliers zijn.
Nicolas Raemaekers, Osk-Ar architecten
